1 - Algemeen
Volgens artikel 5 in de Arbowet dient een ondernemer met personeel een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RIE) uit te voeren. De Richtlijn Arbeidsmiddelen vormt een belangrijk onderdeel bij de uitvoering van de RIE voor bijvoorbeeld productiebedrijven (machinepark).
Een RIE bestaat uit 3 stappen, namelijk:
- Inventarisatie door een gecertificeerde arbodienst/deskundige die controleert of alle risico's op één lijst staan;
- Evaluatie van de risico's
- Plan van Aanpak: hierbij wordt vastgelegd door wie, wanneer en welke verbeteringen worden doorgevoerd.
Bij de uitvoering van een RIE dient men onder andere rekening te houden met risico's op het gebied van:
- Werkplekken;
- Gevaarlijke stoffen;
- Geluid;
- Trillingen;
- Ergonomie;
- Fysieke belasting;
- Arbeidsmiddelen;
- Enz.
2- De risicobeoordeling van een machine
Een belangrijk aspect in zowel de Machinerichtlijn als de Richtlijn Arbeidsmiddelen is het uitvoeren van een risicobeoordeling. Het doel hiervan is het bereiken van het gewenste veiligheidsniveau.
Verantwoordelijkheid:
In eerste instantie is het belangrijk om te weten dat de productaansprakelijkheid altijd bij de fabrikant ligt, dit is wettelijk vastgelegd.
Na inbedrijfstelling van een machine is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid.
Dus ook als er geen CE markering en/of risico inventarisatie is gedaan.
Deze aansprakelijkheid blijft volledig van kracht gedurende de volledige levensduur van de machine en voor alle schade welke door het product wordt veroorzaakt.
Het is dus zaak om de machine (het product) “zo veilig mogelijk te maken”
Het uitsluiten van risico’s is niet altijd mogelijk, inperken wel!!
Machinerichtlijn:
Grondslag hierbij is de Richtlijn 2006/42 EG van 17 mei 2006
Voor de CE kunnen naast de machinerichtlijn ook de Laagspanningsrichtlijn en de EMC-richtlijn van belang zijn.
De belangrijkste onderdelen van de machinerichtlijn zijn:
- Het Technisch constructie Dossier (TD)
- De Risico inventarisatie en evaluatie
- De Gebruikershandleiding
1 Het Technisch Constructie Dossier (TCD)
Het Technisch Constructie Dossier (TCD) bestaat uit alle gegevens van de machine zoals; tekeningen, berekeningen, materiaalstaten, inkoop- en aflevergegevens, inkoopfacturen etc. van de betreffende machine.
Het TCD hoeft niet fysiek op 1 plek ter beschikking te zijn, maar moet binnen enkele dagen reproduceerbaar zijn.
In verband met het risico op kopiëren door de concurrentie blijft het TCD altijd in bezit van de fabrikant….. totdat er iets gebeurt!!
2 Risico evaluatie:
2.1 Inventarisatie
Het beste is om de inventarisatie al te beginnen in de ontwerpfase. Bij de inventarisatie houden we rekening met de volgende aspecten:
- Operators:
- Bij normaal gebruik
- Bij afwijkend gebruik - Technische Dienst
- Bij installatie
- Bij onderhoud
- Bij storingen, reparatie en afstellen - Uitvallen energievoorziening:
- Elektrisch
- Hydraulisch
- Pneumatisch - Abnormaal gebruik:
- Te voorzien oneigenlijk gebruik - Slijtdelen
2.2 Evaluatie
Het evalueren van de risico’s doen we volgens de z.g. Drietraps Raket:
- Risico verminderen
- Risico afschermen
- Niet belemmerend
- Niet gemakkelijk wegneembaar
- Adequaat
- Waarschuwen voor de restrisico’s
- Als elimineren en afschermen niet mogelijk is dan is een goede instructie van het grootste belang
- Check
- Controle van het resultaat m.b.v. de checklist in bijlage 1 van de richtlijn
3 Gebruikershandleiding
Een goede gebruikershandleiding is dus van zeer groot belang.
Een van de belangrijkste zaken in de handleiding is om het “Uitsluitend juiste gebruik” van de machine goed te omschrijven.
Tijdens ontwikkelingen in het ontwerp of bij modificaties aan de machine dient de risico-inventarisatie eveneens bijgewerkt te worden.
Neem gevaren bij vergelijkbare situaties met andere typen machines mee in de risicobeoordeling.
Het ontbreken van een ongevallenhistorie, een klein aantal ongevallen of niet ernstig letsel mag niet automatisch leiden tot de conclusie van een laag risico.